سبزیجات ریشه‌ای چیست؟
سبزیجات ریشه‌ای به سادگی در زیر زمین رشد می‌کنند. در حالی که آنها معمولاً به عنوان سبزیجات ریشه‌ای شناخته می‌شوند، ممکن است به اسم سبزیجات نشاسته‌ای نیز معرفی شوند. این نوع سبزیحات، انواع مختلفی دارند و هر یک حاوی مواد مغذی خاصی هستند. سبزیجات ریشه دار می‌توانند مواد‌غذایی سالم و مفیدی به رژیم غذایی اضافه کنند. سبزیجات ریشه دار جزو پرمصرف‌ترین سبزیجات در جهان هستند. سبزیجات ریشه‌ای سرشار از فیبر، آنتی اکسیدان و منبع عالی کاروتنوئیدها هستند، کالری چربی و کلسترول کمی دارند. این نوع از مواد غذایی رنگدانه‌های طبیعی دارند و ممکن است خطر ابتلا به سرطان‌ها را کاهش داده و به محافظت از چشم شما کمک کنند.
لیست سبزیجات ریشه‌ای
سبزیجات ریشه ای که در زیر زمین رشد می‌کنند، انواع گوناگونی دارند. برخی از آنها عبارت‌اند از:
- هویج
- چغندر
- شلغم
- تربچه
سبزیجات ریشه‌ای به طور کلی اندام‌های ذخیره ای هستند که برای ذخیره انرژی به شکل کربوهیدرات‌ها رشد کرده‌اند. این سبزیجات، در غلظت و تعادل بین نشاسته‌ها، قندها و انواع دیگر کربوهیدرات‌ها متفاوت هستند. آن‌هایی که غلظت کربوهیدرات بالایی به شکل نشاسته دارند، از اهمیت اقتصادی خاصی برخوردارند. سبزیجات ریشه‌دار نشاسته‌ای، از جمله مواد غذایی اصلی و مهم به شمار می‌روند.
بسیاری از سبزیجات ریشه‌دار به خوبی در زیرزمین نگهداری می‌شوند و چندین ماه دوام می‌آورند. این یکی از راه‌های ذخیره‌سازی مواد غذایی برای استفاده طولانی‌مدت پس از برداشت است.
هویج
هویج از سبزیجات ریشه دار است؛ ممکن است کشیده یا گرد باشد که به نوع آن بستگی دارد. هویج ها می‌توانند نارنجی، سفید، زرد، قرمز، بنفش یا سیاه باشند.
خرید هویج‌های خوب
هویج‌های سفت، پررنگ با نوکی صاف و رنگ‌دار را انتخاب کنید. هرگز هویجی شل با قسمت‌های له‌شده یا جوانه‌زده نخرید.
خواص هویج
منبع عالی ویتامین A، ویتامین C، ویتامین B6، پتاسیم و اسید فولیک و منیزیم است. حاوی مواد معدنی، ضد کرم روده، مقوی و ضد کم خونی است. هویج نقش مهمی در حفظ بینایی دارد. هویج رنده شده خام می‌تواند در درمان سوختگی موثر باشد. مصرف افراطی هویج ممکن است باعث زردفام شدن رنگ پوست شود.
ایده‌هایی جالب برای سرو کردن هویج
هویج خام به صورت ساده در سالاد و به عنوان پیش‌غذا یا در کیک و خمیر کلوچه استفاده میشود. هویج پخته را به تکه‌های بزرگ تقسیم کرده و با سبزیجات دیگر می‌پزند و آن را به وسیله کره یا خامه براق می‌کنند. از آنها در سوپ‌ها، خورش‌ها، سوفله و املت‌ها استفاده می‌کنند.
روش درست نگهداری هویج
در دمای اتاق هویج ها را در مکانی تاریک، خنک با رطوبت و با تهویه خوب قرار دهید. هویج‌ها را در جوار سبزیجاتی که مقدار زیادی گاز اتیلن آزاد می‌کنند، نظیر گلابی، سیب، یا سیب‌زمینی قرار ندهید. در یخچال یک تا سه هفته، داخل بسته پلاستیکی که شل بسته شده یا سوراخ شده‌است، نگه‌دارید. در فریزر نیز تا یک سال امکان نگهداری هویج وجود دارد. فراموش نکنید که بهتر است هویج‌ها را پوست کنده یا برش بزنید.
چغندر (BEET)
چغندر باغچه‌ای، چغندری با پوستی نازک و لطیف بوده و دارای بافتی با رنگ قرمز روشن و برگ‌های رنگی خوراکی است.
خرید چغندرهای خوب
چغندرهای سفت و صاف که ضربه یا لکه ندارند و رنگ قرمز تیره دارند را انتخاب کنید. چغندرهای خیلی بزرگ یا آن‌هایی که ریشه دراز دارند را انتخاب نکنید، چرا که ممکن است بافتی چوبی داشته باشند.
خواص چغندر
منبع بسیار خوب ویتامین A، ویتامین C ، ویتامین B2 و B6، پتاسیم و منیزیم است. اشتها آور بوده و به کاهش سردرد کمک می‌کند. همچنینن چغندر برای سرماخوردگی و کم‌خونی مفید است.
ایده‌هایی جالب برای سرو کردن چغندر
بسته به اندازه چغندرها، می‌توانید آنها را ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بجوشانید یا بخارپز کنید. پختن در فر باعث حفظ طعم و سایه‌روشن شدن رنگ آنها میشود. به هنگام پخت، چغندرها را با چاقو یا چنگال سوراخ نکنید چرا که رنگ خود را از دست می‌دهند. فراموش نکنید که نمک را در انتهای پخت اضافه کنید، زیرا نمک باعث از بین رفتن رنگ چغندر میشود .چغندر پخته همراه با سس تهیه شده از سرکه و روغن زیتون یا در سالاد سرو میشود. برگ‌های چغندر پخته شده نیز خوش طعم هستند و مشابه اسفناج سرو می‌شوند.
چغندر خام را می‌توان پوست کند، قطعه‌قطعه کرد و به‌صورت دلخواه، همراه با چاشنی نمک، فلفل، سبزیجات و ادویه مصرف کرد.
تربچه (RADISH)
گونه‌های مختلفی از تربچه وجود دارد. ترب قرمز گوشتی سفید یا سرخ رنگ دارد و آبدار و ترد است و برگ‌های خوراکی دارد. ترب سیاه طعمی تندتر از ترب قرمز دارد. ترب سفید، ترد و آبدار است.
خرید تربچه‌های خوب
ترب ترد و تازه و بدون لکه یا له شدگی را انتخاب کنید. چنانچه نوک ترب هنوز متصل است، باید سبز روشن باشد. از خرید تربچه‌های بزرگ خودداری کنید.
خواص تربچه
منبع خوب ویتامین C، پتاسیم و اسید فولیک است. ضدعفونی کننده، ضد ورم مفصل، ضد چربی و ضد رماتیسم است، کمبود مواد معدنی را جبران کرده و برای کبد و کیسه صفرا مفید است.
ایده‌هایی جالب برای سرو کردن تربچه
از ترب‌ها به طور خام در پیش‌غذا، سالاد و ساندویچ، سوپ‌ها، گوشت آب‌پز، املت‌ها استفاده میشود. ترب جزو سبزیجاتی است که از برگ آن نیز استفاده میشود؛ در واقع برگ‌های تازه و ترد ترب را مشابه با اسفناج می‌توان مصرف کرد. امکان استفاده از آن در پوره سیب زمینی یا خشک و دم‌شده وجود دارد. جوانه ترب طعم تندی شبیه به شاهی دارد و برای طعم‌دار کردن توفو و ماهی در دقیقه آخر استفاده میشود.
روش درست نگهداری تربچه
می‌توانید از تربچه تا یک هفته در یخچال نگهداری کنید، البته در صورتی که شسته نشده و نوک‌های آن بریده نشده باشد. بهتر است تربچه‌ها را داخل کیسه پلاستیکی که شل بسته شده یا سوراخ‌دار است، نگهداری کنید.
شلغم (TURNIP)
بخش گوشتی شلغم با یک پوسته نازک احاطه شده است. بخش بالایی شلغم یک حلقه قرمز یا بنفش رنگ دارد. بخش‌های بالایی گیاه شلغم خوراکی است.
خریدشلغم‌های خوب
شلغم‌های سفت، بدون چروک که شکستگی یا لکه ندارند را انتخاب کنید. شلغم‌های بزرگ که را انتخاب نکنید، چون ممکن است تلخ و چوبی باشند.
خواص شلغم
منبع خوب ویتامین A، ویتامین B، ویتامین، پتاسیم و اسید فولیک است و برای گلو‌درد مفید خواهد بود.
ایده‌هایی جالب برای سرو کردن شلغم
به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه شلغم را آب‌پز کنید یابخار پز کنید که کمی بیشتر از آب‌پز کردن زمان می‌خواهد.
شلغم در سوپ و خورش‌ها بسیار خوش طعم است. زمانی که شلغم به خوبی پخته شود می‌توان آن را همراه با خامه و یا گراتین سرو کرد. شلغم به صورت خام یا پخته در سالاد استفاده میشود و برگ‌های آن را می‌توان مشابه اسفناج مصرف کرد.
روش درست نگهداری شلغم
شلغم نشسته را می‌توان بعد از جدا کردن قسمت بالایی آن، به مدت یک تا سه هفته در یخچال، درون یک کیسه پلاستیکی سوراخ دار نگهداری کرد. بخش بالایی شلغم را می‌توان ۴ تا ۵ روز در یک کیسه پلاستیک سوراخ‌دار نگهداری کنید. اگر قصد داریدآن را در فریزر بگذارید، قبل از فریز‌کردن، شغلم‌ها را پخته و یک تا دو دقیقه پوره کنید.
رژیم غذایی سبزیجات
با یک رژیم غذایی سبزیجات استاندارد، طیف گسترده‌ای از ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در یک برنامه غذایی متعادل را به دست خواهید آورد. در این رژیم غذایی برای این‌که دچار کمبود ویتامین B-12 و ویتامین D نشوید، ضروری است که تحت نظر متخصص تغذیه خورشاد قرار بگیرید.
برای کسب اطلاعات جامع‌تر در این زمینه، پیشنهاد می‌کنیم مطلب «واحد انداره‌گیری سبزیجات در رژیم غذایی» را مطالعه کنید.
خوراک سبزیجات بخارپز
برای درست کردن این خوراک، به چهار فنجان سبزیجات تازه خرد شده همانند بروکلی، گل کلم، پیاز، هویج، کدو سبز، ، فلفل دلمه ای یا لوبیا سبز، دو قاشق غذاخوری آب، دو قاشق غذاخوری کره یا روغن کانولا، یک تا دو قاشق غذاخوری سبزیجات تازه خرد شده معطر مانند ریحان، پونه کوهی، رزماری، آویشن یا جعفری و نمک و فلفل نیاز دارید.
طرز تهیه خوراک سبزیجات بخارپز: سبزیجات خرد شده و آب را در ظرف قرار دهید و درپوش آن را بگذارید تا زمانی که سبزیجات کاملاً نرم شوند. در این مرحله می‌توانید از در مایکروویو نیز استفاده کنسد. کره یا روغن کانولا، سبزیجات معطر، نمک و فلفل را اضافه کنید و هم بزنید تا سبزیجات به صورت یکنواخت با یک‌دیگر مخلوط شوند.
سوالات متداول
هویج ساقه است یا ریشه است؟
هویج ریشه است و اولین بخشی است که از دانه خارج میشود و با رشد خود گیاه را در خاک نگه داشته و مواد مورد نیازش را جذب می‌کند.
شلغم ساقه است یا ریشه؟
شلغم، ریشه گیاهی است سفيد رنگ که معمولا در نواحی معتدل رشد می‌کند و بخاطر ارزش غذایی و طعم ریشه آن کشت میشود.
آیا شلغم ریشه خوراکی است؟
هم ریشه و هم برگ‌های شلغم خوراکی هستند.
غذا در گیاهان سیب زمینی، کاهو و چغندر به ترتیب در کجا ذخیره میشود؟
غذا در گیاهان سیب زمینی، کاهو و چغندر به ترتیب در ساقه ، برگ و ریشه ذخیره میشود.
سیب‌زمینی ریشه خوراکی یا ساقه خوراکی است؟
سیب‌زمینی جزو سبزیجاتی است که از ریشه آنها استفاده میشود و از سبزیجات ریشه‌ای است.
