پیش از این‌که به توضیحاتی پیرامون رژیم غذایی مناسب برای دیابت بپردازیم، ابتدا لازم است با تعریف دیابت آشنا شویم.
دیابت چیست؟
گلوکز خون یا قند خون از غذاهایی که می‌خورید به دست می‌آید. سلول‌های بدن شما برای تامین انرژی به گلوکز نیاز دارند. هورمونی به نام انسولین کمک می‌کند تا گلوکز وارد سلول‌های شما شود. با وجود ابتلا به دیابت نوع 1، بدن شما انسولین نمی‌سازد. در دیابت نوع 2، بدن شما انسولین را به‌خوبی تولید یا استفاده نمی‌کند؛ بدون انسولین کافی، گلوکز در خون شما تجمع می‌یابد و باعث افزایش سطح قند خون می‌شود.
برنامه غذایی برای دیابتی‌ها و رژیم دیابت
پیروی از یک رژیم غذایی برای دیابت بسیار مهم است اگرچه رژیم غذایی یکسانی برای تمامی این افراد وجود ندارد. به عبارتی دیگر، رژیم دیابت شما یک برنامه غذایی است که نکات مهمی را پوشش می‌دهد؛ غذاهای سالم باید در مقادیر مناسب با در نظر گرفتن زمان‌بندی درست خورده شوند. این رژیم به شما کمک می‌کند تا قند خون خود را کنترل کنید، وزن مناسبی داشته باشید و ریسک بیماری قلبی را کاهش دهید.
رژیم دیابت که بر اساس خوردن سه وعده غذایی در روز در زمان‌های منظم تنظیم شده، باعث می‌شود تا از انسولینی که در بدن تولید شده یا از طریق دارو به بدن شما وارد می‌شود، استفاده کنید.
غذاهایی که در رژیم دیابت توصیه می‌شود
چهار نوع ماده مغذی وجود دارد که می‌تواند بر قند خون شما تأثیر بگذارد:
- کربوهیدرات‌ها مانند سبزیجات نشاسته‌ای، حبوبات، غلات کامل و میوه‌ها
- پروتئین‌ها مانند ماهی، مرغ، تخم مرغ و لبنیات بدون چربی یا کم‌چرب
- چربی‌های سالم مانند آجیل، زیتون و ماهی
- فیبر؛ از جمله سبزیجات غیر نشاسته‌ای، شامل کلم بروکلی، هویج، سبزی، فلفل و گوجه‌فرنگی
کربوهیدرات‌ها قند خون را سریع‌تر افزایش داده و بیش‌ترین تأثیر را روی قند خون شما دارند. مصرف فیبر، پروتئین و چربی ممکن است از افزایش قند خون بعد از غذا جلوگیری کنند. بنابراین باید در وعده‌های غذایی تنوع داشته باشید؛ مخلوطی از کربوهیدرات، پروتئین و چربی بخورید تا قند خون خود را بهتر مدیریت کرده و مدت بیشتری سیر بمانید.
یک متخصص تغذیه می‌تواند به شما کمک کند تا یک رژیم غذایی برای دیابت را بر اساس اهداف سلامتی، سلیقه و سبک زندگی خود تنظیم کنید. او همچنین می‌تواند با شما در مورد چگونگی بهبود عادات غذایی‌تان صحبت کند؛ مانند انتخاب اندازه‌هایی که متناسب با نیازها و سطح فعالیت شما باشد.
رژیم غذایی دیابت نوع 2
کربوهیدرات‌های سالم تری را انتخاب کنید. همه کربوهیدرات‌ها بر سطح گلوکز خون تأثیر می‌گذارند، بنابراین مهم است که بدانید کدام غذاها حاوی کربوهیدرات هستند. نمک و همچنین گوشت قرمز فرآوری‌شده را کمتر مصرف کنید. میوه و سبزیجات بیشتری بخورید و چربی‌های سالم تری را انتخاب کنید. همچنین شکر اضافه شده را کاهش دهید.
بدترین انتخاب‌ها در رژیم غذایی برای قند خون بالا
- شکر و انواع نوشیدنی‌های شیرین شده با آن
- چربی‌های ترانس
- نان سفید، برنج و ماکارونی
- ماست طعم‌دار
- غلات صبحانه شیرین
- نوشیدنی‌های قهوه طعم‌دار
- سیب‌زمینی سرخ‌کرده
- آب‌میوه
رژیم لاغری و دیابت
وزن برای بسیاری از افراد موضوع حساسی است اما اگر مبتلا به دیابت و هم‌زمان دچار اضافه وزن هستید، رژیم لاغری و کاهش وزن فواید زیادی برای شما دارد و از بروز عوارضی جدی مانند بیماری قلبی و سکته جلوگیری می‌کند. کاهش وزن می‌تواند به کنترل دیابت شما نیز کمک کند. اگر دیابت دارید، با بهره‌مندی از رژیم غذایی دیابت نوع 2 و کاهش وزن، می‌توانید روند بهبود دیابت را تسریع و همچنین پیشرفت بیماری را کُند نمایید.
رژیم غذایی اصولی و متعادل برای دیابت کدام است؟
برای مدیریت گلوکز خون، باید بین آن‌چه می‌خورید و می‌نوشید و فعالیت بدنی و داروهایی که برای دیابت مصرف می‌کنید، تعادل ایجاد کنید. ایجاد تغییرات در آن‌چه می‌خورید و می‌نوشید در ابتدا می‌تواند چالش‌برانگیز به نظر برسد، بنابراین ممکن است برای شما آسان‌تر باشد که با تغییرات کوچک شروع کنید و از خانواده، دوستان و توصیه‌های تیم کارشناسان خوردشاد برای داشتن یک رژیم غذایی اصولی کمک بگیرید.
بسته غذای رژیمی خورشاد برای مدیریت دیابت نوع دو
علت دیابت نوع دوم می‌تواند مواردی از قبلی ژنتیک، نژاد، رژیم غذایی ناسالم، فعالیت بدنی کم و سن باشد. دیابت کنترل‌نشده می‌تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد. افراد مبتلا به دیابت کنترل‌نشده نیز در معرض خطر نابینایی، قطع عضو و نارسایی کلیه قرار دارند.
رژیم غذایی مشخصی برای مبتلایان به دیابت وجود ندارد اما می‌توان گفت نوع مواد غذایی مصرفی در نحوه مدیریت دیابت و در تامین میزان انرژی تأثیر می‌گذارد.
انتخاب این‌که چه زمانی و چه مقدارغذا بخورید بر قند خون، همچنین فشار خون و کلسترول شما تأثیر می‌گذارد. پیروی از یک برنامه غذایی دیابت می‌تواند به شما کمک کند تا سطح گلوکز خون خود را در حد استاندارد نگه‌دارید.
همان‌طور که پیش از این نیز اشاره کردیم، پس از خوردن کربوهیدرات، گلوکز خون شما افزایش می‌یابد. کربوهیدرات‌ها برای سلامتی مهم هستند اما هنگامی که به طور هم‌زمان مقدار زیادی غذا می‌خورید، گلوکز خون شما می‌تواند بسیار بالا برود. اگر بعد از خوردن غذا بدن شما به میزان کافی انسولین تولید نکند، این احتمال بیشتر است.
برخی از کربوهیدرات‌ها ممکن است گلوکز خون را بیشتر از بقیه افزایش دهند. این‌ها شامل سیب زمینی، شکر، نان سفید، برنج و ماکارونی است. انتخاب‌های سالم‌تر، می‌تواند شامل غذاهای فرآوری نشده، دارای فیبر و مواد مغذی بیشتر باشد. گزینه‌های خوب نان 100٪ گندم کامل، بلغور جو دوسر، برنج قهوه‌ای و سبزیجات غیر‌نشاسته‌ای هستند.
آیا رژیم غذایی خورشاد برای افراد مبتلا به دیابت مناسب است؟
تنوع و تعادل در غذاها، میان وعده‌ها و میوه‌ها از اصول رژیم غذایی خورشاد است. هیچ گروه غذایی از برنامه فرد حذف نمی‌شود، به همین دلیل فرد با کمبود مواد مغذی و عوارض جانبی آن مواجه نخواهد شد. حذف وعده از نبایدهای اصلی این رژیم دیابت است. مصرف مواد غذایی در وعده‌های اصلی و میان‌وعده در مقادیرا ندازه‌گیری و کنترل شده در رژیم دیابت موثراست، به همین دلیل، یک رژیم غذایی سالم شامل غذاهای متنوع از هر یک از گروه‌های اصلی غذایی در هر روز است. از این رو، اگر مبتلا به دیابت هستید، مهم است که به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید. بهتر است فردی را انتخاب کنید که شما را در برنامه غذایی راهنمایی کرده و از توصیه‌های علمی وی در مورد در مورد چگونگی انتخاب بهتر غذاها استفاده کنید.
اگر مبتلا به دیابت هستید، به‌منظور اطمینان از استاندارد بودن رژیم دیابت و قرار گرفتن در مسیر درست، می‌توانید از تیم متخصص خورشاد کمک بگیرید. همچینین اگر ساکن تهران هستند، می‌توانید از بسته‌های رژیمی خورشاد که برای افراد دیابتی مناسب است، استفاده کنید تا بتوانید دیابت خود به‌خصوص دیابت نوع ۲ را کنترل کنید.
سوالات متداول
برنامه رژیم غذایی برای افراد دیابتی کدام است؟
از سبزیجات غیر نشاسته‌ای مانند بروکلی، اسفناج و لوبیا سبز بیشتری استفاده کنید.
قندهای اضافه شده وغلات تصفیه شده مانند نان سفید، برنج و ماکارونی کمتر مصرف کنید.
آیا افراد غیر دیابتی هم لازم است به نمایه گلسیمی توجه كنند؟ نمایه گلسیمی چیست؟
آیا افراد غیر دیابتی هم لازم است به نمایه گلسیمی توجه كنند؟ نمایه گلسیمی چیست؟
بله، نمایه گلیسمی شاخصی است كه برای شناسایی سرعت بالا رفتن قند خون بعد از دریافت کربوهیدرات که روی میزان ترشح انسولین تاثیر مستقیم دارد. غذاها با نمایه گلیسمی بالا سریع‌تر به قندهای ساده تبدیل شده و سبب افزایش سطح انسولین خون می‌شوند. زمانی که انسولین در سطوح بالا ترشح شود قند خون از اوج ناگهان سقوط کرده و این امر باعث ایجاد گرسنگی شدید می‌شود. در نتیجه بهتر است در زمان رژیم کاهش وزن غذاهای پر فیبر که شاخص گلایسمی پایین‌تری دارد انتخاب کنید تا احساس سیری طولانی‌تری داشته باشید
آیا خوردن قند و شكر موجب ابتلا به دیابت می‌شود؟
قند و شكر تنها عامل ابتلا به دیابت محسوب نمی‌شود. مصرف بیش از حد انواع کریوهیدرات‌ها و میوه‌ها می‌تواند عامل ایجاد دیابت باشد. در هر صورت، دریافت بیش از حد قند و شکر به دلیل افزایش وزن می‌تواند منجر به افزایش خطر دیابت شود، چرا كه یكی از عوامل اصلی خطر ابتلا به دیابت چاقی است. در این صورت بهتر است با یک پزشک مشورت کنید.
