میوه‌ها منابعی غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر هستند و قسمتی مهم و اصلی از یک رژیم غذایی متعادل را شامل می‌شوند.
میوه‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند؛ یکی از این دسته‌ها «میوه‌های هسته‌دار یا سنگی» بوده که شامل هلو، زردآلو، آلو، گیلاس و میوه‌هایی شبیه آن‌ها است. میوه‌های هسته‌دار، قسمتی سفت و سنگ مانند در وسط میوه دارند و هسته میوه در داخل آن سنگ است، پس می‌توان گفت اصطلاح میوه‌های سنگی بهتر از «هسته‌دار» است. البته به لحاظ گیاه‌شناسی تعریف این گروه متفاوت است و برخی مغزها مانند بادام در دسته میوه‌های هسته‌دار قرار می‌گیرند.
میوه‌های هسته‌دار شامل میوه‌های مختلفی می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- گیلاس
- زردآلو
- هلو
- شلیل
- آلو
- آلو خشک
- خرما
گیلاس (CHERRY)
گیلاس به خانواده بزرگی شامل زردآلو، سیب، آلو و هلو تعلق دارد. این دسته از میوه‌های هسته‌دار، گرد، گوشتی، آبدار و دارای پوستی نرم هستند. گیلاس‌ها به ۳ دسته تقسیم می‌شوند.
- گیلاس شیرین، گوشتی و گاهی زرد رنگ، ولی معمولا قرمز روشن یا تیره است.
- گیلاس ترش یا آلبالو معمولا قرمز تیره است. این نوع گیلاس گاهی به صورت پخته استفاده می‌شود.
- گیلاس وحشی کوچک و معمولا گوشتی نیست و حالت پرزدار دارد.
خرید گیلاس‌های خوب
گیلاس‌های گوشتی براق و خوش‌رنگ که ساقه آن‌ها خشک نیستند را انتخاب کنید. از خرید گیلاس‌های سفت، کوچک، نرسیده، نرم، آسیب‌دیده، چروک و با لکه‌های قهوه‌ای خودداری کنید.
خواص گیلاس
گیلاس ترش و شیرین منبع خوب پتاسیم، ضد رماتیسم، سم‌زدا، ضد ورم مفاصل بوده و همچنین دم کرده ساقه گیلاس مدر است.
ایده‌هایی جالب برای سرو کردن گیلاس
گیلاس به صورت تازه، پخته شده، خشک شده و کنسرو شده قابل مصرف است. از گیلاس در سالاد میوه، کیک ، شربت، پای، بستنی و ماست میوه‌ای استفاده می‌شود. از گیلاس می‌توان برای کمپوت و مربا استفاده کرد. گیلاس با همراهی غذاهایی مانند ماکیان و پرندگان طعم خوبی ایجاد می‌کند.
روش آمادهسازی گیلاس
گیلاس آسیب پذیر و مستعد فاسد شدن است. گیلاس را می‌توان در یخچال به مدت چند روز، در یک کیسه با در شل یا سوراخ شده نگه‌داشت. همچنین از قرار دادن گیلاس در کنار غذاهایی با بوی قوی خودداری کنید.
به‌علاوه می‌توانید گیلاس‌ها را با هسته یا بدون هسته در فریزر نگهداری کنید. در صورت تمایل می‌توانید آن‌ها را به شکر یا شربت نیز آغشته نمایید. گیلاس‌های فریز شده گزینه خوبی برای طبخ غذاها هستند.
شما می‌توانید گیلاس خشک شده را تا ۱ سال در یک محیط خشک و خنک نگهداری کنید.
زردآلو (APRICOT)
میوه‌های هسته‌دار بومی کشور چین هستند. پوست خوردنی زردآلو مخملی است و زمانی که میوه رسیده شود، نرم می‌شود. بافت نارنجی آن لطیف، شیرین و معطر است.
خرید زردآلو‌های خوب
زردآلوها سالمی را انتخاب کنید که نه خیلی نرم و نه خیلی سفت باشند و بدون دانه‌های سفید، ترک و لک باشد.
خواص زردآلو
زرد آلوی تازه منبع خوب ویتامین A، ویتامین C و پتاسیم بوده و همچنین از دیگر خواص آن می‌توان به درمان کم‌خونی و یبوست اشاره کرد.
زردآلوی خشک شده حاوی سولفیت که تازگی و رنگ میوه را حفظ می‌کند و همچنین منبع خوب ویتامین A، پتاسیم، آهن، ویتامینB2، مس و منیزیم است.
ایده‌هایی جالب برای سرو کردن زردآلو
زردآلو به‌طور ساده یا در سالاد میوه خورده می‌شود. روش پخت آن شبیه هلو و شلیل است که در اکثر دستورهای غذایی می‌توان آن را جایگزین کرد. از زردآلو در تهیه پای، کیک‌ها، شربت‌ها، بستنی، ماست و کرپ استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از زردآلو مربا، کمپوت و آب‌میوه درست کر یا آن را به صورت کنسرو شده و خشک شده در‌آورد. هسته زردآلو حاوی مقداری ماده سمی است و فقط در مقادیر کم قابل خوردن است.
روش نگهداری زردآلو
زردآلو را با دقت حمل کنید چون به سرعت خراب می‌شود. اگر زردآلو نرسیده باشد، می‌توانید آن را تا زمان رسیدن در دمای اتاق نگهداری کنید، در غیر این‌صورت در یخچال به صورت رسیده می‌توان از آن به مدت یک هفته نگهداری کرد. شما می‌توانید زردآلو را به مدت ۳۰ ثانیه بلنچ کنید، پوست آن را بگیرید و هسته‌اش را جدا کرده و اگر خیلی رسیده باشد به صورت کمپوت یا پوره فریز کنید.
روش آمادهسازی زردآلو
برای جلوگیری از اکسید شدن بافت زردآلو، به سرعت آن را بخورید یا بپزید و روی آن آب مرکبات بریزید.
هلو (PEACH)
هلو جزو میوه‌های هسته‌دار است و بومی چین و همچنین از خانواده زرد آلو، بادام، گیلاس و آلو است. پوست هلو خوراکی و ضخامت آن متغیر است و رنگ‌های زرد ، قرمز ونارنجی با جنس مخملی دارد.
هلو بافتی آبدار، شیرین و معطر دارد که عموما سفت است و رنگی زرد یا سفید دارد. هلو با بافت سفید رنگ تُردتر، شیرین‌تر و آب‌دارتر است.
خرید هلوهای خوب
هلوهایی که معطر هستند و زیاد سفت نیستند را خریداری کنید. هلوهای که پوست سبز، لکه دار با ترک یا سوراخ دارند را انتخاب نکنید. هلو به راحتی فاسد می‌شود حتی اگر کامل رسیده نباشد. بهتر است هلو در مقادیری خریداری شود که به سرعت مصرف شود.
خواص هلو
هلوی تازه منبع خوب پتاسیم، ویتامین C ، ویتامین A و ویتامین B3 بوده و همچنین از دیگر خواص آن می‌توان به مدر و مسهل بودن به میزان کم اشاره کرد.
هلوی خشک شده منبع خوب پتاسیم، آهن، ویتامین A، نیاسین، مس، منزیم، ویتامین B2، فسفر، ویتامین C و روی است.
ایده‌هایی جالب برای سرو کردن هلو
هلو به صورت تازه، به صورت پخته، خشک شده یا منجمد قابل مصرف است. از هلو برای تهیه پای، کرپ، کیک، سالاد میوه، ماست، بستنی، شربت و سوفله استفاده می‌شود و در ژله، مربا، آب‌میوه و کمپوت کاربرد دارد.
آمادهسازی هلو
برای پوست کندن هلو برای مدت یک دقیقه آن را در آب جوش فرو ببرید و بلافاصله با آب سرد خنک کنید. برای جلوگیری از اکسید شدن هلو، بلافاصله بعد از خرید هلو را بپزید یا آن را تازه مصرف کنید یا چند قطره آب‌لیمو یا آب پرتقال روی آن بچکانید.
روش نگهداری هلو
هلو را با احتیاط جا‌به‌جا کنید، زیرا به محض ضربه خوردن فاسد می‌شود. هلو را بلافاصله قبل از مصرف بشویید.
هلو را می‌توان در دمای اتاق به مدت ۳ الی ۴ روز در یک پاکت کاغذی نگهداری کرد تا فرآیند رسیدن آن زودتر انجام شود. در یخچال هلوها را روی هم نگذارید. برای طعم بیشتر درست قبل از مصرف، هلو را از یخچال خارج کنید. برای نگهداری هلو در فریزر، ابتدا هسته آن را جدا کنید چرا که ممکن است باعث تلخ شدن هلو شود. اگر میوه خیلی رسیده است آن را به صورت کمپوت یا پوره فریزر کنید. اضافه کردن آب لیمو باعث جلوگیری از سیاه‌شدن آن می‌شود.
شلیل (NECTARINE)
شلیل از خانواده میوه‌های هسته‌دارو بومی چین است؛ شبیه هلو است و هر دوی آن‌ها به یک خانواده تعلق دارند. گونه‌های هسته‌جدا یا هسته‌متصل هلو هر دو به یک نام شناخته می‌شوند. تشخیص شلیل از هلو از طریق پوست صاف و رنگی‌تر و بافت مزه‌دار‌تر است. بافت سفید یا زرد آن سفت، آبدار، شیرین و کمی ترش‌مزه است.
خرید شلیل‌های خوب
شلیل‌های معطری که خیلی سفت نیستند و لکه‌دار و ضربه دیده نباشند را خریداری و از خریدن شلیل‌هایی سبز رنگ خودداری نمایید.
خواص شلیل
شلیل منبع خوب پتاسیم، ویتامین C و ویتامین A است.
ایده‌هایی جالب برای سرو کردن شلیل
شلیل به‌طور ساده بسیار خوشمزه است. همچنین می‌توان آن را به صورت پخته، خشک شده، کنسرو شده و فریز شده در آورد. شلیل و هلو مانند هم هستند و در اکثر دستورهای غذایی می‌توانند جایگزین هم شوند. شلیل در تهیه پای‌ها، سالاد میوه، کیک‌ها، ماست میوه، بستنی، شربت و کرپ‌ها استفاده می‌شود. شلیل برای درست کردن مربا، ژله، آب‌میوه و عصاره قابل استفاده است.
آمادهسازی شلیل
برای جلوگیری از اکسید شدن بافت شلیل، آن را بلافاصله بعد از قاچ کردن بخورید، یا روی آن آب‌لیمو، آب پرتقال یا سرکه بچکانید. بسته به این‌که چگونه قرار است از آن استفاده کنید نیازی نیست پوست شلیل را بگیرید ولی اگر ترجیح می‌دهید پوست آن گرفته شود، آن را به مدت ۱ دقیقه در آب جوش بگذارید و سپس روی آن آب سرد بگیرید ولی اجازه ندهید در آب غوطه‌ور شود.
نگهداری شلیل
شلیل را با دقت حمل کنید چون به‌راحتی خراب می‌شود. برای نگهداری آن‌ها را روی یکدیگر قرار ندهید.
شلیل را در دمای اتاق چند روز می‌توان نگه‌داشت. همچنین می‌توانید شلیل را در کاغذ بپیچید و فرآیند رسیدن آن را تسریع کنید.
یخچال مدت زمان نگهداری شلیل را بیشتر می‌کند، برای طعم بهتر مدتی قبل از خوردن آن‌ها را در دمای اتاق قرار دهید.
شلیل‌های رسیده را به‌صورت کمپوت یا پوره فریز کرده و آب‌میوه را برای جلوگیری از تغییر رنگ به آن اضافه کنید.
آلو (PLUM)
میوه‌های هسته‌دار مثل درخت آلو، بومی چین هستند. گونه‌های مختلف این میوه در ۶ گروه دسته‌بندی می‌شوند. آلوی اروپایی که آلوی معمولی هم نامیده می‌شود بیضی شکل و رنگ پوست ضخیم آن آبی تیره یا قرمز است وبافت محکم زرد رنگ یا زرد مایل به سبزی آن را در برگرفته و سایز متوسطی دارد. این میوه به‌صورت تازه، کنسرو شده یا خشک شده استفاده می‌شود. آلوی ژاپنی در رنگ‌های زرد، بنفش، قرمز یا سبز وجود دارد و سایز آن متفاوت است و بافتی بی‌رنگ، آبدار و شیرین دارد، گرد یا قلبی شکل است که به‌صورت تازه یا کنسرو شده استفاده می‌شود. پوست و بافت داخل آلوی آمریکایی، به رنگ کهربایی است. آلوی دامسون با پوست آبی و طعم ترش برای تهیه مربا و ژله مناسب است. آلوی وحشی کوچک و کروی است که دارای رنگ آبی، سیاه و طعمی ترش است. به آلوی خشک شده، آلو بخارا می‌گویند.
خرید آلوهای خوب
آلوهای معطری را انتخاب کنید که خوش رنگ هستند و بافت آن با فشار کم انگشت فرو می‌رود. از خریدن آلوهای سفت، کم رنگ، نرسیده، بسیار نرم و لک‌دار خودداری کنید.
خواص آلو
آلو منبع خوب پتاسیم، ویتامین C و ریبوفلاوین بوده و ملین، انرژی زا و مدر است.
ایده‌هایی جالب برای سرو کردن آلو
آلوها به تنهایی یا همراه سالاد میوه قابل استفاده هستند. آلوی پخته در تهیه مربا، ژله، کمپوت و همچنین تهیه سس‌های ترش و شیرین همچنین در کیک، پای، پودینگ و مافین‌ها و بستنی استفاده می‌شود. آلو می‌تواند جایگزین آلبالوی تازه در اکثر دسرها باشد. آلو به صورت کنسرو، خشک، ترشی و آب‌میوه قابل استفاده است.
آمادهسازی آلو
برای پوست‌گیری آلو، آن‌ها را به مدت ۳۰ ثانیه در آب‌جوش و بلافاصله در آب سرد بیندازید. از زیاد پختن آلوها جلوگیری کنید زیرا به سرعت له می‌شوند.
نگهداری آلو
آلو نسبتا مستعد فاسد شدن است. اگر کمی کال است، آن را در دمای اتاق نگهداری کنید تا برسد. در یخچال نیز آلوی رسیده تا چند روز قابل استفاده است. در فریزر هم می‌توانید آلو را بدون هسته نگه‌دارید زیرا در حالت عادی خارج کردن هسته باعث تلخ شدن آلو می‌شود.
آلو خشک (PRUNE)
فقط گونه‌های خاصی از این میوه‌های هسته‌دار مانند آلوی فرانسوی قابل خشک‌کردن هستند. این آلوها با بافت محکم، با هسته یا بدون آن به‌صورت دست‌نخورده خشک می‌شوند. از آلو خشک برای تهیه آب‌میوه استفاده می‌کنند.
خرید آلو خشک خوب
آلو خشک‌های تیره، براق، نرم و گوشتی که چسبناک و کپک‌زده نیستند را انتخاب کنید. اگر خشک هستند یا مانده‌اند یا با افزودنی خشک شده‌اند را نخرید. آلو خشک گونه‌های مختلفی دارد و به صورت هسته‌دار یا بدون هسته فروخته می‌شوند.
خواص آلو خشک
منبع خوب پتاسیم، مس، ویتامین A، آهن، منیزیم، ویتامین B12، ویتامین B6، پانتونیک اسید، فسفر، روی، ویتامین C، کلسیم بوده و همچنین اگر آن را در آب بخیسانید و قبل از خواب بخورید، ملین است.
ایده‌هایی جالب برای سرو کردن آلو خشک
آلو خشک به‌طور ساده یا پخته به‌شکل کمپوت خورده می‌شود. برای تهیه کمپوت آلو، شکر را در مرحله آخر اضافه کنید. این میوه به‌شکل کامل یا خرد شده در سس‌ها، کیک‌ها، مافین‌ها و پنکیک‌ها استفاده می‌شود. آلو خشک به‌طور کلاسیک همراه خوبی برای غذاهایی است که با گوشت خرگوش، ماکیان و پرنده شکاری و همچنین گوشت گوساله طبخ شده‌اند. اگر آلوها خیلی خشک هستند برای کاهش زمان پختن آن‌ها را در آب یا آب میوه بخیسانید. همچنین می‌توانید آلوخشک را در آب جوش بخیسانید و قبل از مصرف آب آن را بگیرید و خشک کنید. مغز داخل هسته آلو حاوی ماده‌ای سمی است و فقط در مقدار خیلی کم می‌تواند خورده شود.
نگهداری آلو خشک
نگهداری آلو خشک در دمای اتاق، در محیطی که خیلی مرطوب یا خشک نباشد امکان‌پذیر است. در یخچال نیز می‌توانید آن را برای مدت طولانی می‌توانید نگهداری کنید.
خرما (DATES)
میوه درخت خرما، از خانواده میوه‌های هسته‌دارو بومی خاورمیانه و همچنین از خانواده نخل است. بخش گوشتی خرمای نارس رنگی سبز دارد. زمانی که خرما می‌رسد به رنگ قهوه ای یا کهربایی در می‌آید. انواع خرما از لحاظ طعم، میزان شکر و استحکام با هم تفاوت دارند. آن‌ها به صورت نرم، نیمه‌نرم یا سخت طبقه‌بندی می‌شوند. بیش از ۱۰۰ نوع خرما وجود دارد و تنها چند نوع از آن‌ها از لحاظ تجاری قابل توجه هستند.
خرید خرمای خوب
خرمای گوشتی، نرم و خوش رنگ را انتخاب کنید. خرمای‌های کدر، خشک، کپک زده یا ترش شده را انتخاب نکنید. خرما هم ممکن است با هسته یا بدون هسته عرضه شود.
خواص خرما
خرما منبع بسیار خوب پتاسیم، مس، اسید پنتونیک B5، ویتامین B6، نیاسین، منیزیم و آهن است. همچنین از دیگر خواص آن می‌توان به انرژی‌بخشی بودن و داشتن املاح معدنی اشاره کرد. خرما به دلیل دارا بودن مقادیر بالای کربوهیدرات، بسیار مغذی است.
نگهداری خرما
در دمای اتاق بسته به نوع خرما ۶ تا ۱۲ ماه در یک جای خشک و خنک می‌تواند نگهداری کرد. برای مرطوب کردن خرما، به مدت چند ساعت در آب خیس کنید.
خرما را تا دو هفته و در ظرف دربسته می‌توانید نگه‌دارید، ظرف در بسته کمک می‌کند تا خرما بوهای مختلف غذاها را جذب نکند.
برای حفظ رطوبت خرما معمولاٌ سطح آن‌ها با شربت ذرت پوشانده می‌شود که همین مساله منجر به افزایش میزان محتوای شکر در خرما می‌شود.
سوالات متداول
فرق میوه‌های دانه دار و هسته‌دار چیست؟
دانه بعضی از میوه‌ها دارای پوست سخت هستند. مانند زردآلو؛ دانه بعضی هم دارای پوست نرم است. مانند: پرتقال، در این شرایط به آن هسته می‌گویند. همچنین، دانه بعضی از گیاهان ریز و کوچک هستند، مانند دانه گوجه فرنگی.
