خلاصه مطلب این است که سمزدایی یا همان دیتاکس، یک تِرند بازاریابی هست. این موضوع در حدود سالهای ۱۸۳۰ مطرح شد و در همان قرن کمی متداول شد ولی پس از آنکه تحقیقات علمی هیچ نتیجهی مثبتی برای آن نیافت، به تدریج از اوایل قرن بیستم در جوامع پزشکی ترد شد . مراجع علمی از رژیم یا خوراکیهای دیتاکس به عنوان افسانه و باور غلط یاد میکنند.
در این مقاله قصد داریم که بررسی کنیم که چرا هنوز برخی افراد از اینگونه رژیمها استفاده میکنند و گاهی در کوتاه مدت نتیجه هم میگیرند. راز نوشیدنیهای دیتاکس برمیگردد به نقش مهم آب و سبزیجات بدون نشاسته در رژیم غذایی لاغری و کاهش وزن.
اصولا برای هر فرد، به خصوص اگر رژیم لاغری دارد، توصیه میشود که روزانه حداقل هشت تا ده لیوان آب بنوشد و مقادیر زیادی سبزیجات غیر نشاستهای مصرف کند. رعایت همین دو نکته ساده برای ایجاد سیری، پیشگیری از یبوست و پایین آوردن چگالی انرژی غذاها بسیار موثر است. ولی در عمل، اکثر افراد به میزان کافی آب و سبزیجات نمیخورند، یا طعم آنها را دوست ندارند، یا فراموش میکنند یا از جویدن ساقه کرفس و خوردن اسفناج خسته میشوند. نوشیدنیهای دیتاکس، معمولا ترکیب آب و سبزیجات بدون نشاسته هستند که با کمی میوه یا ادویه و چاشنی مطبوعتر شدهاند. به عنوان مثال شما به راحتی یک لیوان بزرگ آب کرفس و جعفری که با نعناع، آب لیمو، کمی زنجبیل و یا حتی با شیرینکننده بدون کالری میکس شده باشد را می توانید بنوشید، حتی همراه غذا، ولی محتویات آن را به صورت جدا احتمالا نمیخورید. حالا فرض کنید که روزی چند لیوان نوشیدنی اینچنینی بنوشید، ممکن است بدون احساس گرسنگی زیاد بتوانید، حتی با یک رژیم ۵۰۰ یا ۶۰۰ کالری در روز چند وقتی را سر کنید. به طبع در کوتاه مدت ممکن است خیلی وزن کم کنید، ولی هم عوارض دارد و هم غیر قابل ادامه دادن است.
البته این نوشیدنیها به خودی خود بد نیستند، ولی اگر جایگزین رژیم غذایی عادی شوند، اتفاق بدی است. هر چند باز هم تاکید میکنیم که واقعا سمزدا نیستند و فقط یک نوشیدنی کم کالری با چگالی انرژی پایین هستند. برای درست کردن چنین نوشیدنیهایی، به چند موضوع توجه کنید.
سبزیجات کم نشاسته کدامند؟
همه سبزیجات مقداری نشاسته (کربوهیدرات) دارند ولی میزان آن در سبزیجات مختلف بسیار متفاوت است. همانطور که در شکل زیر میبینید، ذرت و سیب زمینی (و همینطور گندم و برنج) در انتهای طیف پر نشاسته قرار میگیرند و بعد نخود سبز و چغندر، کدو حلوایی و هویج در میان طیف و گوجه فرنگی و خیار و اسفناج فلفل دلمه و بروکلی و کلا سبزیهای برگ سبز بسیار کم نشاسته یا اصطلاحا بدون نشاسته هستند.
سبزیجاتی که کم نشاسته هستند، به عنوان غذای آزاد در رژیم لاغری عنوان میشوند؛ یعنی هر وقت گرسنه شدید، می توانید هر میزان که خواستید از آنها بخورید. سبزیجاتی مانند هویج و کدو حلوایی، سبزیجات آزاد محدود هستند؛ یعنی میزان کم آنها علاوه بر برنامه رژیم بلامانع است. ولی سبزیجات نشاستهای باید دقیقا طبق برنامه رژیم غذایی متخصص خورده شوند.
سبزیجات در رنگهای متفاوت و متنوعی وجود دارند که هر کدام دارای ویتامینهای خاصی هستند، پس متنوع از آنها استفاده کنید.
برای درست کردن نوشیدنیهای سبزیجات، نکات زیر را در نظر بگیرید:
- اول اینکه، آب سبزیجات را نگیرید تا فیبر آنها جدا نشود. قطعههای کوچک سبزیجات را با کمی آب در مخلوط کن میکس کنید. در واقع اسموتی درست کنید. کلا جوانهها و سبزیجات آبدار برای اسموتی خیلی مناسب هستند.
- از کمی ادویه و چاشنی (مثلا لیموی تازه یا نعناع) و حتی یک میوه کوچک یا شیرینکننده بدون کالری برای طمعدهی استفاده کنید. اگر مایلید به جای آب، آبگازدار هم خوب میشود.
- و یک نکته مهم (غیر تغذیهای) اینکه، سبزیجات و میوههای با رنگها مختلف را با هم میکس نکنید، چون یک اسموتی بد رنگ به رنگ خاکی درست میشود که جذاب نیست. 😉
